Onlangs ging ik, Vanessa, op reis naar Haspengouw, een streek in Belgisch Limburg die bekendstaat om zijn groente en fruit, en daardoor ook veel historische gebouwen heeft. Opvallend is hoeveel oude hoeves hier nog staan. Deze typische vierkantshoeves zijn indrukwekkend groot en vaak behoorlijk oud. Bij deze boerderijen zijn het woonhuis, de stallen en de bijgebouwen vrijstaand rond een binnenhof gebouwd. In een van deze sfeervolle oude hoeves mocht ik ook overnachten, maar daarover later meer.
Tijdens mijn reis bezocht ik drie verschillende hoeves, die alle drie nog actief gebruikt worden. Twee hoeves richten zich nog op fruitteelt en akkerbouw, en de derde is omgebouwd tot een B&B en feestlocatie.
De stroopfabriek van Belgisch Limburg
Eerder schreef ik al over de stroopfabriek in deze regio. Deze fabriek speelt een belangrijke rol in Haspengouw en werd vroeger gebouwd aan een oude spoorlijn, die inmiddels niet meer in gebruik is. Borgloon ligt centraal in het gebied, wat het handig maakt voor telers van appels, peren en suikerbieten.
Appels en peren: ontdek de verschillen
Appels en peren moet je natuurlijk niet vergelijken, maar in Haspengouw groeien ze wel naast elkaar. Voordat we het land opgingen om appels te plukken, kregen we uitleg over de teelt tijdens een rondleiding bij de Jorishoeve. Hier leerde ik dat perenbomen vaak ouder worden dan appelbomen. Appelbomen worden na 15 tot 18 jaar minder productief en geven dikkere en melige vruchten, terwijl perenbomen nog tot 25 à 30 jaar goede peren opleveren.
Tussen de appelbomen zie je vaak kleine sierappeltjes staan. Deze zijn niet eetbaar, maar helpen wel bij de natuurlijke groei van de appels. In het verleden werden vaak twee eetbare soorten door elkaar geplant, maar dat zorgde soms voor verwarring bij het plukken. Daarom plaatsen telers nu deze kleine sierappels, zodat bijen ze kunnen gebruiken om de appels goed te bevruchten.
Appels plukken: een sportieve activiteit
Appels plukken bleek nog best een uitdaging. Het is een leuke en actieve bezigheid, waarbij we zelf mochten helpen. In het najaar zijn er regelmatig open dagen op de hoeves, zodat je ook kunt komen plukken. Een goede tip: appels groeien soms in bosjes bij elkaar, dus je moet ze allemaal goed vastpakken, want een gevallen appel is helaas niet meer bruikbaar.
We werkten met handige pluktassen die je om je middel draagt. Zodra de tas vol is, leeg je hem voorzichtig in een ‘pallox’ (een combinatie van een pallet en een box), om te voorkomen dat de appels beurse plekken krijgen.
Rondtoeren in een fruitkarretje
Een andere leuke activiteit in dit gebied is rondrijden in een fruitkarretje. Bij de Jorishoeve kun je een karretje huren, wat eigenlijk een omgebouwd golfkarretje is. Je krijgt een tablet mee met een mooie route door de omgeving. Het karretje rijdt ongeveer 25 km per uur en is vooral leuk om met kinderen te doen. Je kunt veel plezier maken, vooral als je met meerdere karretjes op pad gaat.
De rit duurt ongeveer vier uur, waarbij je onderweg stopt voor een picknick en een bezoek aan wijndomein Marsnil. Volgens de website van de Jorishoeve komt er binnenkort ook een speciale route voor kinderen. Geen zin in een ritje? Dan kun je ook lekker lunchen of dineren in de bistro, of genieten van een goed gevulde picknickmand.
Wijndomein Marsnil: passie voor wijn in Belgisch Limburg
Tijdens de tour bezochten we wijndomein Marsnil, dat wordt gerund door familieleden van de Jorishoeve. De oom en tante beheren het fruitbedrijf, hun neef de bistro, en de moeder runt een B&B in de oude vierkantshoeve. De zonen zijn ieder hun eigen pad ingeslagen: een met een chique restaurant en de ander met de wijngaard. Er is ook een voedselbos, waar ingrediënten voor het restaurant worden geteeld.
We genoten van een heerlijk diner met wijnen uit het eigen domein. Als afsluiter kregen we een dessert met perenjenever van de Jorishoeve. Ik dacht eerst dat ik niet van jenever hield, maar deze combinatie met peer was echt geweldig.
Het wijndomein heeft dagelijks een wisselend menu met vier of vijf gangen, eventueel met een wijnarrangement. De wijnmaker is erg gepassioneerd en vertelt graag over de 11 druivensoorten die hij verbouwt, waarvan hij voornamelijk witte wijnen maakt. Je kunt hier ook meedoen aan het oogsten van druiven, en zo echt deel uitmaken van dit stukje Haspengouw.
Wildplukken: een bijzondere ervaring
Tijdens mijn verblijf heb ik ook een wildplukwandeling gemaakt, waarbij een gids ons veel vertelde over de bomen en planten in de omgeving. Hij gaf ons de tip om vooral te plukken bij oude kastelen of parken, omdat je daar vaak een grote diversiteit aan planten vindt en het er schoner is.
Tijdens de wandeling kwamen we allerlei bijzondere planten tegen, zoals okkernoten (walnoten), vlierbloesem voor limonade, boekweit, en sumakkruiden van de fluweelboom. Het was verrassend om te zien hoeveel eetbare planten er in de natuur te vinden zijn. Wist je bijvoorbeeld dat brandnetel, als je die van onderaf plukt, geen prikkels geeft en goed te gebruiken is in soep of een smoothie?
Overnachten in een historische hoeve in Belgisch Limburg
Als laatste wil ik nog het Goed van Gothem noemen, een omgebouwde vierkantshoeve met een luxe camping. Deze locatie is perfect voor een groot feest, zoals een bruiloft. In het voorste deel van de hoeve zijn kamers beschikbaar, inclusief een gemeenschappelijke huiskamer voor grotere gezelschappen. De stijl sluit mooi aan bij de oude uitstraling van het gebouw.
Het ontbijt wordt geserveerd in café ‘den Tuyter’, waar je ook ’s avonds terecht kunt voor een drankje. Met een warm houtvuurtje is het een gezellige plek om de dag af te sluiten.
